KÖPEKLERDE ALLERJİ

Köpeklerde alerji birçok yönüyle insandakine benzer ve aynı zamanda belirtileride  hemen hemen ortaktır. Genellersek köpeklerde en sık 5 temel guruba bağlı allerjiler görülür. Bunlar gıda alerjisi, pire alerjisi, bakteri alerji, atopi ve temas alerjisi.

Gıda Alerjisi

Gıda alerjilerileri en sık rastlanan allerji tipidir. Genel olarak vücudun tümüne yayılsada kuyruk üstü, kasıklar ve koltuk altlarında lokalize olur ve kızarıklık, sızıntı şeklinde önceleri şeffaf sonrasında sararan bir akıntı ile kendini gösterir. Rahatsız edici kaşıntının yanı sıra şiddetli durumlarda sürekli yer değiştirme, vucudu kanatırcasına ısırma, huzursuzluk, keyifsizlik gibi durumlarla kendini gösterir. Bu tür allerjiye neden olan gıdalardan bazıları şunlardır; Et ürünleri (sığır, tavuk, domuz, kuzu ve bunların sakatatları), balık, yumurta süt ve süt ürünleri, buğday, mısır. Bu arada genel olarak yanlış olarak bilinen bir konuya da değinmek istiyorum. Hayvan sahipleri ve bazı ampiriklerin köpeklerde gelişen tüm allerjiler daha doğrusu gıda kökenli olanları hep tavuk etine bağlamaktadırlarki bu da yanlış bir kanıdır. Yanlış olan bu kanı allerjinin hikayesini dogal olarak teşhisi yanıltıp tedavinin de eksik olmasına neden olmaktadır. Yukarıda belirttiğim başlıcaları ve bunların haricinde de yüzlerce gıda kökenli allerjen bulunmaktadır ve bunların allerjen etkisi ırkai bireye, genetik yapıya ve alınan miktara göre değişmektedir. O nedenle özellikle gıda kökenli allerjenleri araştırırken ön yargılı olmamalıyız. Gıda allerjisinin diğer allerjilerden ayrılmasının en iyi yöntemi eliminasyon diyeti denilen diyeti uygulamaktır. Bu diyet ya evde  özel olarak hazırlanabilir ya da piyasada bulunan profosyonel ürünlerden (örneğin hills z/d)   biri seçilebilir. Bu mamaların özelliği hidrolize protein içermeleridir. Hidrolize proteinler çok küçük moleküllere ayrıştırlabildiğinden immun sistemi etkilemezler. Bu tür diyetleri kullanıldığınızda (allerjik reaksiyonun derecesine göre tamamen kaybolması 8 hafta kadar sürebilir) allerjik reaksiyonlar ortadan kalkıyorsa allerjinin gıda kökenli olduğuna karar verilebilir. Bundan sonra önceden kullanılan diyet ve mamalar teker teker verilerek deneme yanılma yolu ile spesifik allerjen bulunabilir.

Atopik Allerji

Polen, tüy, insan kılı, ev tozu, akarlar, küfler gibi maddelerin neden olduğu çevresel faktörler gibi. Atopi belirtileri genital bölge, koltuk altı ve kasıklar gibi cildin hassas ve kılsız bölgelerinde daha çok gözlenir ve kaşıntı, ısırma gibi davranışlara sebep olur. Aşırı kaşıma ve ısırmadan ötürü açık yaralar şekillenebilir. Patilerde oluşan allerjilerde yalama ve ısırma sonucu salya bulaşması nedeniyle açık tüy rengine sahip hayvanlarda tüylerde kahverengi kırmızımsı bir renk değişikliği oluşur. Bu tür allerjilerin teşhisi oldukça zordur diğer allerjilerle karışır. Bu tip allerjilerde kesin tanı ancak deri üzerine uygulanan allerji testleri ile konulabilir. Tedavide Omega 3 ve 6, medikal şampuanlar, antihistaminik ve kortizon kullanılır. Allerjik reaksiyonunu yeniden oluşmaması için allerjeni tespit ederek köpeğin aynı allerjenle yeniden karşılaşmasını engellemek gerekmektedir.

Pire Alerjisi

Pire allerjisi direk olarak pirenin kendisinden değil kan emerken salgıladığı tükrükteki toksinlerden kaynaklanır. Bireysel allerji çok önemlidir. Bazı köpekler çok sayıda  pirenin ısırmasına karşın allerjik reaksiyon göstermeyebilsede diğer bazıları ciddi olarak etkilenebilmektedir. Özellikle kılların az olduğu bölgeler ile en çok kuyruğun üst tarafında  ufak ve  tüyler arasında gezdirdiğinizde bulgur taneleri gibi elinize gelen yaralar şekilnde görülür. Bölge çok hassas olup köpek surekli ısırarak ve kaşıyarak rahatsızlık duyar. Diğer allerjiler gibi kaşıntıyı ve yaraları ortadan kaldırmak için çeşitli tedaviler uygulansada en iyi tedavi korumadır. Özellikle yazın aylık olarak fipronil etken maddesini içeren ve ense bölgesine uygulanan antiparaziter damlaları ihmal etmemeli ve pirelerin yoğun olduğu durumlarda mutlak suretle köpeğinizi Veteriner Hekim kontrolünden geçirmelisiniz.

Bakteriyel Alerji

Normalde köpeklerin derisi üzerinde Staphylococus adı verilen bakteriler doğal olarak bulunur ve genelde herhangi bir allerjik reaksiyona sebep olmaz. Ancak hassas bir bağışıklık sistemine sahip hayvanlarda bu bakterilerin canlı ya da ölü olanlarına karşıi immun reaksiyon gelişir. Bu tip allerjilerde belirtiler diğer allerjilerde görülenlerle aynıdır. Kaşıntıya maruz kalan deri kısımlarında bakterilerde olduğundan sekonder olarak pyoderma denilen deri katmanlarının iltihabı durumuda gözlenir. Bu durumda da allerjik reaksiyonun tedavisi yanısıra enfeksiyonunda kontrol altına alınması gerekir.

Temas Alerjileri (Kontakt Dermatit)

Pire tasmaları, plastik gıda kapları, kazak ve yünlü diğer giyecekler, çeşitli bitki ve çimler, parfüm, deterjan, halıfleks vb deriye direk olarak temas edebilen maddelerden dolayı şekillenen allrejilerdir. Allerjenin tip ve maruz kalınan miktarına göre belirtileri farklıdır. Tedavisi diğer allerjilerle aynıdır. Teşhis çevresel faktörlerin iyi bir şekilde sorgulanması ile çözülür ve nedenler ortadan kaldırılmadan tedavi sağlanamaz. Köpekler kimyasal maddelere bizden daha hassas bir reaksion gösterirler o nedenle kimyasal maddelerle olan temaslarını elimizden geldiğince engellememiz gerekir.

Yukarında belirttiğim tüm allerjiler bireysel faktörlere, allerjenin tipine ve maruz kalınan miktara göre değişik belirtiler gösterebilir. Genelde ölümcül olmasalar bile bazen sürekli hapşırma, öksürme, göz ve burun şişmesi, kızarması ve akıntısı, anüs çevresinde kaşıntı ve kızarıklık, aşırı tüy dökülmesi, iştah kaybı, kulakları ya da kafayı sallamak, kusma, ishal, solunum güçlüğü, depresyon gibi ciddi belirtilerede neden olmaktadır. Allerjiler birçok nedene bağlı olarak şekillenebildiğinden tespiti oldukça güçtür. Bu nedenlerden ötürü hayvan sahibi olarak sizlerin gözlemleri Veteriner Hekim'inizin kolay ve çabuk teşhis koymasını sağlayacaktır. Hayvanının gün içinde yaşadıklarını ve karşılaştığı maddeleri sizden daha iyi kimse bilemez. Hoşcakalın

Dr. Aytaç S. Kaval

Veteriner Hekim

* Tüm hakları tarafıma aittir izinsiz kopyalanamaz yayınlanamaz