KEDİLERDE İDRAR YOLLARI İLTIHABI VE KRİSTALLERİ

Kedilerde en sık gözlenen hastalıklardan biri idrar yolları iltihabı ve idrar kesesinde kristal oluşumudur. Her yıl binlerce kediyi etkileyen, önlemi alınmadığı ya da tedavi edilmediği taktirde yaşamı tehtid eden bir hastalık durumudur. İdrar kesesi iltihabı sık sık ve azar azar idrar yapma, genital bölgeyi sürekli yalama isteği, kanlı idrar, idrar yaparken bağırma, normalde yapmadığı yerlere idrar yapma ya da kaçırma gibi bulgularla kendini gösterir. Kristal oluşumu ve bunların atılması sırasındaki belirtiler benzerdir ancak daha çok miktarda kristalin birikerek taş benzeri bir tıkaçla idrar yollarını tıkaması sebebiyle  daha ağır bir tablo sergileyebilir. Kedilerde idrar kesesinde iki tip kristal oluşursada en sık rastlananı kalsiyum oksalat kristalleridir. Mama firmaları idrar kristallerinin oluşumunu engellemek ve var olanları parçalamak adına mamaları asidik forma getirmektedirler. Kedilerde idrarın Ph'sı 6-6,5 civarındadır. Bu Ph seviyesinin altına indiğinde oksalat, üstüne çıktığında genelde sutrivit kristalleri oluşumu başlar. Siyam, Birman ve Himalayan kedileri kalsiyum oksalat kristallerinin oluşumuna predispozedir. Bunun dışında kanında yüksek kalsiyum bulunan kediler ile 5-15 yaşındaki kedilerde yine kristal oluşumuna eğilimlidir. Erkek kedilerde penis koni şeklinde olduğundan kristaller birikerek koni ucunda tıkaç gibi davranıp idrarın idrar kesesinde birikmesine ve geriye doğru basınç uygulayarak  böbreklerin hasar görmesine neden olmaktadır. Dişilerde idrar yollarının geniş olması ve vaginanın yapısı nedeniyle idrar yolları tıkanması pek gözlenmez.

Eğer kedinizde hali hazırda kristal var ve idrar analizi ile kristal tipi belirlenirse gerek tedavi gerekse koruyucu amacla Veteriner Hekim'inizin kontrolünde piyasadi hazır mamalardan (Hills X/D Diet, Hill's S/D Diet, Hill's C/D Diet, Royal Canin S/O, Royal Canin Dissolution, Iams Eukanuba Moderate pH pH/O, Purina CNM UR Formula) uygun olanını kullanabilirsiniz. Bu mamaların özelliği; protein ve kalsiyum miktarları azaltılmış ve  idrarın alkali hale geçmesini sağlayacak fiber içeriğinin artırılmış olmasıdır. 

Beslenme idrar kesesi iltihabı ve idrar kristallerinin oluşumunda önemli bir yere sahip olsada tek faktör değildir. Kedilerde idrar kesesi iltihabı ve idrar yollarında kristal oluşumuna sebep olacak diğer önemli faktörler şunlardır; su içmenin kısıtlanması ya da az su içme (kedinin musluktan su içme alışkanlığı-sahibine bağımlılık, kabında herzaman taze su olmaması, çok kedili evlerde agresif ya da saldırgan kedinin diğer bir kedinin suya yaklaşmasını engellemesi), idrar kabının kirli olması ya da başka bir nedenle idrar yapmanın gecikmesi ya da ertelenmesi (idrarın kese içinde beklemesine ve çökelti oluşturmasına bunun yanında bakteriyel faaliyetlerin oluşmasına neden olur), çok miktarda B6 ve C vitamini kullanımı (oksalat kristallerinin oluşumunu artırır), kalitesiz mamalarda kullanılan dolgu maddeleri ve renklendiriciler, erkek kedilerde erken kısırlaştırma (testesteron eksikliği nedeniyle idrar kanalında atrofi)  vs.

Etkinliği ya da zararının olup olmadığını bilmediğiniz ürünleri vermekten kaçınılmalısınız. Örneğin ; pirinç, mısır, buğday gibi tahıllar idrar kristallerinin oluşumunu gerek içerikleri gerekse ph da yaptıkları değişikliklerle artırırlar. Bunlar dışında tatlı patates, pancar, çiğ hindiba, kara hindiba veya pancar yaprağı, ıspanak gibi besinlerde idrar asiditesini bozmak suretiyle kristal oluşumunu artırdığından kedinize vermekten kaçının.

İdrar kristallerinin oluşmasından sonra tanısı ve tedavisi gerek kediniz gerekse sizin için uzun sıkıntılı zamanlara sebep olacağından alacağınız temel bazı önlemler bunu engelleyecektir.Tedavi edici ve önleyici olarak uva ursi, cantharis, berberis vulgaris gibi homepatikler hekim kontrolünde kullanılabilir. Önleyici olarak kısaca söylemek gerekirse kaliteli ve yeterli su alımı, kaliteli ve bilinçli beslenme. Özellikle renklendirici ve katkı maddesi kullanılmış, kalitesinden emin olmadığınız açık ya da kapalı olarak satılan mamalardan kaçının. Kedinize yararı ya da zararı olabilecek ürünleri verip vermeme kararını mantıkla ya da birşey olmaz diyerek değil Veteriner Hekim'inize sorarak verin. Hoşcakalın

 Dr. Aytaç Kaval

 Veteriner Hekim/Cerrahi Uzmanı

* Tüm hakları tarafıma aittir izinsiz kopyalanamaz yayınlanamaz