Kedilerde en sık gözlenen
hastalıklardan biri idrar yolları iltihabı ve idrar kesesinde kristal
oluşumudur. Her yıl binlerce kediyi etkileyen, önlemi alınmadığı ya da tedavi
edilmediği taktirde yaşamı tehtid eden bir hastalık durumudur. İdrar kesesi
iltihabı sık sık ve azar azar idrar yapma, genital bölgeyi sürekli yalama
isteği, kanlı idrar, idrar yaparken bağırma, normalde yapmadığı yerlere idrar yapma
ya da kaçırma gibi bulgularla kendini gösterir. Kristal oluşumu ve bunların
atılması sırasındaki belirtiler benzerdir ancak daha çok miktarda kristalin
birikerek taş benzeri bir tıkaçla idrar yollarını tıkaması sebebiyle daha ağır bir tablo sergileyebilir. Kedilerde
idrar kesesinde iki tip kristal oluşursada en sık rastlananı kalsiyum oksalat
kristalleridir. Mama firmaları idrar kristallerinin oluşumunu engellemek ve var
olanları parçalamak adına mamaları asidik forma getirmektedirler. Kedilerde
idrarın Ph'sı 6-6,5 civarındadır. Bu Ph seviyesinin altına indiğinde oksalat,
üstüne çıktığında genelde sutrivit kristalleri oluşumu başlar. Siyam, Birman ve
Himalayan kedileri kalsiyum oksalat kristallerinin oluşumuna predispozedir.
Bunun dışında kanında yüksek kalsiyum bulunan kediler ile 5-15 yaşındaki
kedilerde yine kristal oluşumuna eğilimlidir. Erkek kedilerde penis koni
şeklinde olduğundan kristaller birikerek koni ucunda tıkaç gibi davranıp
idrarın idrar kesesinde birikmesine ve geriye doğru basınç uygulayarak böbreklerin hasar görmesine neden olmaktadır.
Dişilerde idrar yollarının geniş olması ve vaginanın yapısı nedeniyle idrar
yolları tıkanması pek gözlenmez.
Eğer
kedinizde hali hazırda kristal var ve idrar analizi ile kristal tipi
belirlenirse gerek tedavi gerekse koruyucu amacla Veteriner Hekim'inizin
kontrolünde piyasadi hazır mamalardan (Hills X/D Diet, Hill's S/D Diet, Hill's
C/D Diet, Royal Canin S/O, Royal Canin Dissolution, Iams Eukanuba Moderate pH
pH/O, Purina CNM UR Formula) uygun olanını kullanabilirsiniz. Bu mamaların
özelliği; protein ve kalsiyum miktarları azaltılmış ve idrarın alkali hale geçmesini sağlayacak
fiber içeriğinin artırılmış olmasıdır.
Beslenme
idrar kesesi iltihabı ve idrar kristallerinin oluşumunda önemli bir yere sahip
olsada tek faktör değildir. Kedilerde idrar kesesi iltihabı ve idrar yollarında
kristal oluşumuna sebep olacak diğer önemli faktörler şunlardır; su içmenin
kısıtlanması ya da az su içme (kedinin musluktan su içme alışkanlığı-sahibine
bağımlılık, kabında herzaman taze su olmaması, çok kedili evlerde agresif ya da
saldırgan kedinin diğer bir kedinin suya yaklaşmasını engellemesi), idrar
kabının kirli olması ya da başka bir nedenle idrar yapmanın gecikmesi ya da
ertelenmesi (idrarın kese içinde beklemesine ve çökelti oluşturmasına bunun
yanında bakteriyel faaliyetlerin oluşmasına neden olur), çok miktarda B6 ve C
vitamini kullanımı (oksalat kristallerinin oluşumunu artırır), kalitesiz
mamalarda kullanılan dolgu maddeleri ve renklendiriciler, erkek kedilerde erken
kısırlaştırma (testesteron eksikliği nedeniyle idrar kanalında atrofi) vs.
Etkinliği
ya da zararının olup olmadığını bilmediğiniz ürünleri vermekten
kaçınılmalısınız. Örneğin ; pirinç, mısır, buğday gibi tahıllar idrar
kristallerinin oluşumunu gerek içerikleri gerekse ph da yaptıkları
değişikliklerle artırırlar. Bunlar dışında tatlı patates, pancar, çiğ hindiba,
kara hindiba veya pancar yaprağı, ıspanak gibi besinlerde idrar asiditesini
bozmak suretiyle kristal oluşumunu artırdığından kedinize vermekten kaçının.
İdrar
kristallerinin oluşmasından sonra tanısı ve tedavisi gerek kediniz gerekse
sizin için uzun sıkıntılı zamanlara sebep olacağından alacağınız temel bazı
önlemler bunu engelleyecektir.Tedavi edici ve önleyici olarak uva ursi,
cantharis, berberis vulgaris gibi homepatikler hekim kontrolünde
kullanılabilir. Önleyici olarak kısaca söylemek gerekirse kaliteli ve yeterli
su alımı, kaliteli ve bilinçli beslenme. Özellikle renklendirici ve katkı
maddesi kullanılmış, kalitesinden emin olmadığınız açık ya da kapalı olarak
satılan mamalardan kaçının. Kedinize yararı ya da zararı olabilecek ürünleri
verip vermeme kararını mantıkla ya da birşey olmaz diyerek değil Veteriner
Hekim'inize sorarak verin. Hoşcakalın
Dr. Aytaç Kaval
Veteriner Hekim/Cerrahi Uzmanı
Yorumlar
Yorum Gönder